تابه‌حال، فکر کرده‌اید که تاکسی تلفنی‌ها از چه زمانی شروع به کار کردند؟ ایده این خدمات عالی بوده و هست: درخواست خودرویی اختصاصی که به سفارش خودمان در محل حاضر می‌شود و ما را به مقصد می‌رساند. راه‌اندازی این سرویس‌ها به سال‌های بسیار دور بازمی‌گردد، یعنی در حوالی دهه ۵۰ شمسی که هنوز خیابان‌های تهران و شهرهای مختلف بدل به جنگل آسفالت و پر از خودروهای رنگارنگ نشده بودند. در ادامه درباره تاریخچه تاکسی تلفنی بیشتر برایتان می‌گوییم.
چه زمانی تاکسی تلفنی در تهران شروع به فعالیت کرد؟
مرور تاریخ نشان می‌دهد که تاکسی‌های تلفنی در سال ۱۳۴۸ در تهران راه‌اندازی شده‌اند. در آن زمان به این خدمات «آژانس» می‌گفتند؛ البته هنوز هم بسیاری از افراد، تاکسی‌های تلفنی را با همین عنوان صدا می‌کنند و می‌شناسند.
نخستین تاکسی تلفنی در تاریخ ۱۰ مهرماه ۱۳۴۸ فعالیت خود را در پایتخت شروع کرد. از حوالی ساعت ۹ صبح بود که تاکسی‌ها برای ارائه خدمات در اختیار مشتریان قرار گرفتند. یکی از جالب‌ترین نکات درباره شروع فعالیت تاکسی تلفنی تهران، اطلاع‌رسانی درباره روند فعالیت این سیستم بود.
در آگهی‌های مربوط به اطلاع‌رسانی درباره تاکسی‌های تلفنی آمده بود که این خودروها مجهز به بی‌سیم‌اند و از امکانات لازم برای تدارک‌دیدن هماهنگی میان مسافر و راننده برخوردارند. بااین‌حال، امکان دارد که به‌دلیل نوظهوربودن چنین سرویسی، مشکلاتی در ابتدای کار پیش آید. در واقع، در این آگهی از مشتریان خواسته شده بود که کمی صبر به خرج بدهند و اگر مشکلی وجود دارد، تا رفع آن حوصله داشته باشند.
بنیان‌گذار تاکسی تلفنی در ایران
شاید دلتان بخواهد که درباره بنیان‌گذار تاکسی تلفنی در ایران هم بدانید. بانویی به‌نام اشرف‌الملوک ملقب به فخرالدوله، نخستین کسی بود که این شیوه از خدمات‌رسانی حمل‌ونقل درون‌شهری را در تهران پایه‌گذاری کرد.
او که اصالتی قاجاری داشت و نهمین دختر مظفرالدین‌شاه قاجار بود، از ثروت خود برای راه‌اندازی کسب‌وکاری پرسود و البته ایجاد رفاه برای شهرواندان پایتخت استفاده کرد. این زن با راه‌اندازی سیستم تاکسیرانی مدرن در ایران به تغییر روند تردد در شهر کمک شایانی کرده است.
فخرالدوله تاکسی‌هایی را به جوانان در آستانه ازدواج پیشکش می‌کرده تا برای شروع زندگی مشترک، امکان کسب درآمد داشته باشند. بعدها، با شکل‌گیری انقلاب اسلامی، امور تاکسیرانی از سوی شهرداری مدیریت و کنترل می‌شد. در حال حاضر، سازمان تاکسیرانی متصدی مدیریت در این حوزه است.
شماره تاکسی تلفنی چند بود و در چه مسیرهایی خدمات ارائه می‌کرد؟
راه‌ورسم تاکسی‌گرفتن در اوایل راه‌اندازی این سبک از تردد، بسیار ساده بود. هرچند، این را نباید فراموش کنیم که در گذشته‌ها، تلفن هم به‌وفور در اختیار شهروندان قرار نداشت. در هرحال، تاکسی تلفنی‌ها آمده بودند که رفاه بیشتری به زندگی شهروندان تهرانی و بعدتر شهرستانی‌ها اضافه کنند. این خدمات از مظاهر زندگی مدرن در دنیایی تازه‌تر و نوین‌تر نسبت به دهه‌های پیشین بودند و سطح زندگی شهروندان را ارتقا می‌دادند.
آن زمان با گرفتن تنها یک یا دو شماره تاکسی تلفنی فراهم بود. پایتخت‌نشینان می‌توانستند با شماره‌گیری اعداد زیر، درخواست تاکسی تلفنی خود را اعلام کنند:
- شماره تلفن ۷۲۱۱۱
- شماره تلفن ۷۴۲۱۱
با تماس با این شماره‌ها، امکان سفارش آژانس یا همان تاکسی برای تهران و شمیرانات مقدور می‌شد. راه‌اندازی سیستم تاکسی‌های تلفنی در مسیری مشخص و با برنامه‌ای دقیق پیش می‌رفت. برای مثال، زمانی که این دسته از تاکسی‌ها مسافر نداشتند، در معابر و ایستگاه‌هایی مشخص توقف می‌کردند تا مسافران معمولی را جابه‌جا کنند.
ایستگاه‌های توقف در این مواقع، شامل خیابان‌های زیر بود:
- میدان فردوسی؛
- خیابان شاه‌رضا چهارراه پل چوبی؛
- جاده قدیم شمیران سه‌راه ضراب‌خانه؛
- میدان تجریش؛
- جاده تهران نو ـ سه‌راه نارمک؛
- خیابان پهلوی سه‌راه عباس‌آباد؛
- خیابان سپه ـ سه‌راه موزه؛
- خیابان سی‌متری ـ چهارراه منیریه.
درنظرگرفتن دو شیوه خدمات‌رسانی تاکسی‌های تلفنی به مردم، نشان می‌داد که گام‌های نخست با احتیاط و دقت برداشته شده‌اند. به‌عبارت دقیق‌تر، وجود ایستگاه‌هایی برای سرویس‌دهی به مسافران برای جلوگیری از ضررکردن در زمان‌هایی بود که خبری از درخواست تلفنی نبود.
سازوکار تاکسی‌های تلفنی چه بود؟
درخواست خودرو با تماس با شماره‌هایی امکان‌پذیر بود که پیش‌تر گفتیم. هرکس می‌توانست با گرفتن شماره تاکسی تلفنی با مرکز تماس بگیرد و با اعلام مبدأ و مقصد، تاکسی درخواست کند. مرکز هم از راه بی‌سیمی که در اختیار رانندگان بود، با آنها ارتباط برقرار می‌کرد تا به محل درخواست سرویس بروند.
نرخ کرایه تاکسی‌های تلفنی برای مسیرهای مختلف مشخص بود. اگر مشکل یا تخلفی هم وجود داشت، مسافران می‌توانستند از راه تماس تلفنی، مرکز را در جریان بگذارند. در دهه ۵۰، دیگر فعالیت تاکسی‌های تلفنی بسیار زیاد شد و درآمد حاصل از این کار هم افراد پرشماری را برای شروع فعالیت متقاعد می‌کرد.
تاکسی تلفنی در مسیر تکامل
بعد از پایتخت، پای تاکسی‌های تلفنی به شهرهای دیگر هم باز شد. در شهرهایی مانند مشهد، تاکسی‌ها در مناطق مختلف شهری خدمات ارائه می‌کردند. اهالی هر محله، با تماس با تلفن‌های مشخص می‌توانستند درخواست خود برای دریافت سرویس حمل‌ونقل درون‌شهری را اعلام کنند.
کم‌کم، شمار تاکسی‌ها و خودروها زیادتر می‌شد و از دهه ۵۰ شمسی به‌بعد تا دهه ۹۰، آژانس‌ها یا تاکسی‌های تلفنی در شکل‌های مختلف به فعالیت خود ادامه می‌دادند. هنوز هم تاکسی‌های تلفنی با شماره‌های مخصوص یا در قالب محلی و آژانس محله مشغول به کار هستند اما از دهه ۹۰ به بعد، با شروع فعالیت تاکسی‌های اینترنتی، مسیر حمل‌ونقل درون‌شهری شکل تازه‌ای به‌خود گرفته است.
حالا، دیگر انتخاب‌های بسیار متنوعی برای تردد شهری وجود دارد. تاکسی‌های اینترنتی همه‌جا حاضرند و به بهترین شکل، درخواست مسافران برای رفت‌وآمد را پاسخ می‌دهند. خدمات حمل‌ونقل همیشه در مسیر تکامل‌اند و انتظار داریم که در آینده‌ای نزدیک باز هم تغییرات گسترده‌ای داشته باشند.
شما بگویید
سال‌ها از راه‌اندازی تاکسی تلفنی در تهران می‌گذرد. حالا روش‌های مختلفی برای تردد شهروندان در پایتخت و شهرهای دیگر وجود دارد. اگرچه، هنوز هم آژانس‌ها یا همان تاکسی‌های تلفنی مشغول به فعالیت‌اند و مسافران مخصوص‌به‌خود را دارند اما دیگر راهکارهای بسیار نوینی هم پا به زندگی شهروندان گذاشته است. این روزها، به‌مدد رشد فناوری دیگر شاهد استفاده گسترده افراد از تاکسی‌های اینترنتی هستیم.
با برنامه‌ای دقیق، در مسیری آسان و البته سریع، هرکس می‌تواند با تاکسی‌های امن و مناسب از محلی به محل دیگر جابه‌جا شود. این تکامل در مسیر ارائه خدمات تاکسیرانی جذاب و دیدنی است و حتما در آینده هم شکل‌وشمایل تازه‌تر و بهتری پیدا خواهد کرد. پیش‌بینی‌تان از تاکسی‌های آینده چیست؟ فکر می‌کنید که در آینده، شهروندان چطور در سطح شهر جابه‌جا می‌شوند و چه خدماتی دریافت می‌کنند؟
